BlockChain ve Kripto Para Kılavuzu
Bitcoin, blockchain, merkezi olmayan paralar, ICO’lar ve Ethereum. Son günlerde bu terimler sürekli karşımıza çıkıyor ve birçoğumuz bunlar hakkında yeterince bilgi sahibi değiliz.
Muhtemelen Ethereum ve Bitcoin’in online olarak kullanılan kripto paralar olduğunu biliyorsunuzdur. Fakat olay bundan ibaret değil, derinliklere indiğiniz zaman bundan çok daha fazlasının olduğunu görebiliyorsunuz. Bu kripto paralar sadece alışveriş işlemlerini kolaylaştırmakla kalmıyor aynı zamanda gizlilik ve güvenlik konusunda da fayda sağlıyor.
Bu konular üzerine çok fazla kafa karışıklığı olduğunun farkındayız. İnternet üzerindeki bilgi kirliliği de bu kafa karışıklıklarını artırıyor. Birçok blog yayını ve makale bu konuda kesin olmayan bilgiler paylaşıyor ve tam olarak ne olduğu anlaşılmayan, belirsizliklerle dolu bilgiler sunuyor.
IHS olarak bu bilgi kirliliklerine bir son vermek istedik ve Bitcoin’in, Ethereum’un ve ICO’ların tam olarak ne olduğuna dair bir kılavuz hazırladık. Aslında bu başlıkların her biri çok karmaşık oldukları için üzerlerine sayfalarca makaleler hazırlanabilir. Fakat şimdilik çok kafanızı karıştırmak istemiyoruz. Bu yüzden öncelikle bilmeniz gereken temel bilgileri ve bu başlıkların birbirleriyle olan ilişkilerini açıkladık.
Bitcoin
Bitcoin deyince insanların aklına ilk olarak dijital bir para birimi olduğu düşüncesi geliyor. Hatta insanlar bitcoini, internetin belirli bir noktasında bulunan ve bir paranın ya da altının karşılığıymış gibi düşünüyorlar. Bu bilgilere yanlıştır diyemeyiz fakat olay görünenden çok daha karmaşık.
Bitcoin, bir tarafın bir işlemi gerçekleştirebilmek için finansal bir kuruma ödeme yapmasına izin veren elektronik para birimi sistemidir. Bu sistemin temelinde net bir merkezi olmayan tek bir öğeyi izlemek ve onun transferini gerçekleştirmek yatar.
Bitcoin’in cüzdanı olarak tanımlayabileceğimiz bitcoin ledgeri büyük ‘B’ harfi ile gösterilir, küçük ‘b’ harfi ise Bitcoin’in para birimine karşılık gelir. Bitcoin’in ağına herkes katılabilir. Bitcoin’in teknolojisi 3. bir tarafa bağlı olma zorunluluğunu ortadan kaldırıyor ve ledgerde olmayı kabul etmiş olan herkes Bitcoin’in kurallarına uymayı kabul ediyor.
Bu eşsiz sistem sayesinde Bitcoin’in sistemini kurcalamak mümkün olmuyor ve sahtekarlıklara karşı güçlü bir duruş sergileniyor. Bu özellikler de insanların Bitcoin’e gönül rahatlığıyla yatırım yapmasına neden oluyor. Sistemin enflasyona karşı direnmesini sağlamak için de yalnızca 21 milyon Bitcoin üretildi. Eğer sisteme dışarıdan bir müdahale çabası görülürse sistem anında güvenlik önlemlerini devreye sokuyor ve ilgili Bitcoin’ler yeniden düzenleniyor.
Sistem Nasıl Çalışıyor?
Sistemin nasıl çalıştığını örneklerle inceleyelim:
Ali’nin bir altınının olduğu farz edelim. Ali bu altını Mehmet’e veriyor. Artık Mehmet’in bir altını var ve Ali’nin altını yok. Bu işlemin dijital olarak gerçekleşmesinin mümkün olduğunu düşünün. Oturduğunuz yerden bunu yapmanın bir yolu var.
Dijital ortamda bu işi güvenli bir şekilde gerçekleştirmek zor. Çünkü kopyalama girişimleri sonucu hem Ali’nin hem de Mehmet’in birer altını olabilirdi. Hatta bu durumu Ali fırsata çevirerek düzinelerce altın elde edebilirdi.
Bu sahtekarlık girişimlerinin önüne geçmek isteyen Bitcoin aracı oluyor ve ilk olarak Ali’den altını tamamen alıyor. Kopyalanma ya da devir edilme ihtimallerini ortadan kaldırıyor. İlgili kayıt işlemlerini yaptıktan sonra Mehmet’e devrini sağlıyor.
Transfer gerçekleştikten sonra tüm kullanıcılar bundan haberdar olabiliyor. Eğer bir sahtekarlık yapılacaksa bu noktada kimin yapacağı ortaya çıkıyor. Bitcoin bu yönüyle gerçek hayattaki mülkiyet hakkına benziyor. Bitcoin’de de herkes gerçek hayattaki gibi mülkiyet hakkına sahip oldukları her şeyi görebiliyor.
Blockchain
Görüldüğü üzere Bitcoin; işlemlerin kaydedildiği, tamamen dağıtılmış ve kamuya açık olan bir sistemdir. Kamuya açık bir ‘defter’ niteliğinde olan bu listeye blockchain (blok zinciri) denir. Bu teknoloji; Bitcoin ile yapılan işlemlerin kamuya açık olmasını, merkezi olmayan işlemlerin kayıt altına alınmasını ve birbirine güvenmeyen taraflar arasında bile güvenli işlemlerin yapılmasını sağlar. Bunun da bir sonucu olarak aracılar ortadan kalkar ve güvenli bir ortam oluşur.
Blockchain’in veritabanı yapısı tek bir merkeze bağlı olmadığı için tüm işlemlerin kaydedilmesi kolaylaşıyor. Ayrıca blockchain ile fiziksel varlıklarınızın sahipliğini de ispatlayabilirsiniz. Sistemin mekaniği kripto paralarınızı kayıt etmekle kalmaz, fiziki varlıklarınızı da kaydedebilir. Böylelikle herkes sahip olduklarınızı görecektir. Sistem fiziksel varlıklarınızı ve kripto paralarınızı korur, fakat bununla yetinmez ve aynı zamanda kimliğinizi de korur. Kim olduğunuzun ve kişisel bilgilerinizin korunması belki de diğer tüm güvenlik önlemlerinden daha önemlidir. Şimdi hayal edin; kimliğiniz uluslararası düzeyde bir sistem tarafından doğrulanmış, korunuyor ve işlemlerinizi yapmak için ne bir koruma hizmetine ne de fiziki eylemlere ihtiyacınız var… Birçok şirket şimdiden bu güzelliklerden faydalanmaya başladı bile.
Bu teknoloji bir ‘balon’ ya da hayal ürünü değil. Tamamen güçlü bir etki yaratmak için oluşturulmuş çok güçlü bir teknoloji.
Ethereum
Bitcoin, en popüler kripto para birimi. Ona en yakın olan ise Ethereum.
Ethereum ilk olarak Bitcoin’in altyapısını kullandı ve daha sonra üzerine kendi mekanizmasını ekledi. Bu mekanizma ‘akıllı sözleşme’ adı verilen bir kodun blockchaine eklenmesine olanak tanıyor. Ethereum’un blockchaini, ‘ether’ adı verilen bir kripto para biriminin takibini ve kayıt işlemlerini gerçekleştirir.
‘Akıllı Sözleşme’ tam olarak nedir? (Smart Contract)
Ali ve Mehmet’in bir futbol maçının üzerine birbirleriyle iddiaya girdiklerini varsayalım. Kazanan kaybedenden 1 bitcoin alacak. Bu 2 kişi birbirine güvenmiyorsa güvenilir bir aracıya ihtiyaç duyulur. Fakat bu noktada da her zamanki sorunlardan bir tanesiyle karşılaşıyoruz: Peki ya aracıya da güvenilmiyorsa?
Ethereum da tıpkı yukarıda blockchainin yeteneklerini anlatırken gördüğümüz çözümlerin benzerlerini sunar.
Ethereum’un akıllı sözleşmesi sayesinde Ali ve Mehmet girdikleri iddiayı akıllı sözleşmede belirtir. Hangi taraf kazanırsa sonuç otomatik olarak diğerine geçecektir. Böylelikle yolsuzluğun ve rüşvetin önüne geçilmiş olur.
Ethereum, Bitcoin’e alternatif olarak kullanabileceğiniz tek seçenek değildir. Ayrıca birçok coin ya da jeton da mevcut.
ICO (Initial Coin Offering) — İlk Coin Arzı
Bitcoin ve Ethereum’un en büyük dijital paralar olduğunu söylememize artık gerek yok. Fakat çok daha fazla dijital para ve proje çeşidi mevcut. Peki bu paralar ve projeler nasıl gelir üretecek? Cevap; ICO.
ICO bu sistemlerin para kazanmasının bir yoludur. ICO’lar en kısa anlatımlarıyla; kitle fonlarının kripto versiyonlarıdır. ICO’lar kişi ya da kurumların projelerine sermaye bulmasını ve tüm kullanıcıların diledikleri projelere yatırım yapmasını sağlayan en kolay ve etkili yöntemdir. Yeni piyasaya sürülmüş olan token’ler, ICO aracılığıyla kolaylıkla satın alınabilir. (Satın alım işlemlerinde ödemeler bilinen diğer kripto paralarla yapılır.) Bu token’lerin fiyatları piyasaya sürülmeden hemen önce belirlenir ve ICO işlemleri tamamen sonlanana kadar bu fiyat sabit kalır.
Türkçe karşılığı net olarak belirtilmemiş olsa da İlk Coin Arzı olarak yorumlayabileceğimiz ICO, blockchain şirketlerinin token’leri satarak para kazanmasını sağlayan bir yoldur. Daha iyi anlamanız için örneklendirelim; ilk olarak kendi dijital paranıza sahip olduğunuzu düşünelim. Bu para biriminin aktif olarak kullanımını sağlamak için güvenlik konusunda kafalardaki tüm endişeleri gidermelisiniz. Bu da sizi blockchain sistemini kullanmaya itiyor. Sizler de blockchain aracılığıyla kendi projelerinizi tanıtabilir, kişilerin bu projelere yatırımlar yapmalarını sağlayabilirsiniz. Yatırımcıların kendilerini güvende hissetmelerini sağlamak için ve daha sonra işler kötüye gittiği zaman kendi yatırımlarını kurtarabileceklerini garanti etmek için akıllı sözleşmeler oluşturabilirsiniz. Güvenli ortamı ve projenizin potansiyelini gören yatırımcılar Bitcoin ya da Ethereum gibi diğer seçenekler ile ödeme yaparak sizin token’lerinizi satın alır ve piyasadaki ilk arzınızı başarıyla gerçekleştirmiş olursunuz.
Sonuç
Blockchain teknolojisi, merkezi olmayan sistemi ile gizlilik ve güvenlik konusunda çözümler sunar. Blockchain ve Ethereum, kullanıcıların 3. şahısa gerek duymadan işlem yapabilmelerini ve ilgili varlıkları takip edebilmelerini sağlar. Ayrıca kripto para birimleri olarak tek seçenekler Ethereum ya da Bitcoin değildir. Birçok şirket ICO’lar aracılığıyla kendi para birimlerini tanıtıp arzlarını gerçekleştirmiştir. Bu teknolojilerin her birinin anahtarı; kamusallık ve üst düzey güvenliktir.