FTP, dosyaları çevrimiçi olarak aktarmanın bir yoludur. Tarayıcınız üzerinden ziyaret ettiğiniz siteleri internet’in tamamı olarak görüyor olabilirsiniz, ancak tarayıcınız bu sırada sadece bir çeşit protokol kullanır: o da HTTP’dir. Toplu olarak interneti oluşturan daha birçok protokol bulunmaktadır. Örneğin IMAP ve POP3, e-posta istemcilerinin mesaj göndermek ve almak için kullandığı iki protokoldür. XMPP ise, anlık mesaj göndermek ve almak için kullanılan bir protokoldür. FTP ise başka bir protokoldür.
FTP, “Dosya Aktarım Protokolü” anlamına gelmektedir. Aynı zamanda günümüzde kullanılmaya devam eden en eski protokollerden biridir ve dosyaları taşımak için de kullanışlı bir yoldur. Bir FTP sunucusu, alt dizinleri ile birlikte bir dizine erişim imkanı sunar. Kullanıcılar ise bu sunuculara, dosya indirmeye ve dosya yüklemeye olanak tanıyan bir yazılım olan bir FTP istemcisi ile bağlanır.
Birçok internet kullanıcısı FTP’yi aslında hiç kullanmayacaktır, ancak özellikle interneti baştan sonra incelemek isteyenler için önemli işlevlere sahip bir protokoldür. İşte bilmeniz gerekenler:
İçerik Tablosu
FTP Ne İçin Kullanılır?
FTP, üzerinde çalıştığınız bilgileri ve dosyaları bir bilgisayarın lokalinden alıp bir web sitesinin barındırıldığı sunucuya taşımak için kullanılmaktadır. Örneğin, bir web sunucusuna WordPress sitesi yüklemek istiyorsanız, dosyaları kopyalamak için FTP’ye ihtiyacınız olacaktır.
Aynı zamanda dosya paylaşmanın bir yolu olarak da kullanılır. Bir kişi bir FTP sunucusuna dosya yükleyebilir ve ardından onun bağlantısını başka biriyle paylaşabilir. Bu amaçla kullanım, günümüzde kullanımı kolay bulut hizmetleri bulunduğu için daha az yaygın hale gelmiştir ancak bazı kişiler dosyalarını bir lokal sunucuda barındırmayı tercih eder ve bunu etkinleştirmek için FTP kullanır.
FTP, dosyaları bir cihazdan diğerine hızlı bir şekilde taşımak için oluşturulan en basit ve en eski formatlardan biridir. İlk sürümü 1971’de Abhay Bhushan tarafından oluşturulmuş ve yayınlanmıştır. 1980’lerde FTP formatı sunucularla ilgili olan TCP / IP sürümüne güncellendi.
FTP’yi çalıştırmak için iki temel kanal kullanılır.
Komut kanalı, görevin kendisi hakkında bilgi taşır (komutlar kaydediliyor mu, hangi dosyalara erişilecek vb. gibi.).
Veri kanalı ise daha sonra gerçek dosya verilerini cihazlar arasında aktarır.
FTP bağlantılarının aktif ve pasif modları da olabilir. Aktif modlar en yaygın olanlardır ve sunucu ile cihaz arasında her iki kanal üzerinden açık iletişim kurulmasına izin verir, sunucu veri taleplerini onaylayarak bağlantı kurmada aktif bir rol oynar. Ancak aynı zamanda, ilgili mod, güvenlik duvarı ve benzer sorunlar tarafından bölünebilir, bu nedenle sunucunun hala çalıştığı ancak bağlantıları aktif olarak sürdürmediği, diğer cihazın tüm işi yapmasına izin verdiği pasif bir mod da mevcuttur.
FTP’nin Kullanım Alanları Nelerdir?
Halen FTP indirmeleri sunan veya aktarımlarını destekleyen platformlar, aslında bu yönteme alıştıkları için ftp’yi tercih ediyorlar ve bu bile artık pek yaygın değil (bununla ilgili daha fazla bilgiye aşağıda ulaşabilirsiniz).
FTP’nin kullanıldığı temel iki modern kullanım alanı şunlardır:
- Hobi olarak ve öğretme amaçlı: FTP, daha karmaşık sürümlere geçmeden önce yeni başlayanlara internet protokollerine tanıtmanın rahat bir yoludur ve iyi bir başlangıç seviyesi aracıdır. Basit ve kolay kullanımı sebebiyle tercih edilebilirler.
- Çok sayıda sunucu dosyasını lokal olarak taşımak için: Bazı BT uzmanları, sunucu dosyalarını bir kuruluş için kapalı bir sistem içinde taşırken FTP kullanmayı seçebilir. Bu durumda, güvenlikle ilgili bir endişe oluşmayacaktır ve FTP, BT çalışanlarının büyük dosyaları taşımasının en kolay yolu olabilir.
FTP Neye Benziyor?
Dosyaları yönetmek için hangi istemciyi kullandığınıza bağlı olarak değişebilse de, aslında bilgisayarınızdaki diğer dosyalara benzemektedir. Windows Gezgini’ne veya Finder’a benzer bir şekilde keşfedebileceğiniz hiyerarşik bir klasör yapısı vardır.
Herkese açık bir FTP sunucusuna göz atarak bu konuda bir fikir edinebilirsiniz. Chrome ve Firefox, FTP sunucularını görüntülemenizi destekler.
Dosyaları bu şekilde indirmek için FTP kullanmak çok daha nadir tercih edilir. Çoğunlukla, FTP, bilgisayarınızdan üzerinde çalıştığınız bir sunucuya dosya yüklemek için kullanılır.
FTP Güvenli midir?
Tasarlandığı şekle bakarsak hayır. FTP’nin kökeni, siber güvenliğin sadece teorik bir konsept olduğu çok eski bir döneme dayanır. Bu da, FTP aktarımlarının şifrelenmediği anlamına gelir, bu nedenle biraz bilgiye sahip herkesin bu dosyaları ele geçirmesi nispeten kolaydır.
Bu yüzden, birçok kişi FTPS veya SFTP kullanır. Bunlar aslında FTP ile aynı şekilde çalışır, ancak her şeyi şifrelemektedirler, yani meraklı kişiler dosyalara uzaktan bakabilseler bile herhangi bir dosyayı okuyamazlar. Günümüzde birçok sunucu şifrelenmemiş erişim sunmayı reddetmektedir ve bunun yerine yalnızca FTPS veya SFTP erişimi sunarlar. Özellikle SFTP, SSH protokollerini ve paketlerini kullanan ve kısaltmaları çok benzemesine rağmen FTP ile çok az ortak noktası olan daha gelişmiş bir seçenektir.
Hangi FTP İstemcileri En İyisidir?
FileZilla ve Winscp kesinlikle önerebileceğimiz favori FTP istemcilerimizden ikisidir. Birçok özelliğe sahipler ve yıllardır piyasadalar. Bu yüzden FTP aktarım sürecinizi hızlı ve kolay hale getirmek için rafine edilmiş kullanıcı arayüzleri ve araçları oluşturmuşlardır. Başarılı FTP istemcileri için daha fazla örnek görmek istiyorsanız, En İyi 8 FTP Programı yazımıza göz atabilirsiniz.
Kendi FTP Sunucumu Kurabilir miyim?
Evet. Windows ve Mac kullanıcıları FileZilla sunucusu indirip çalıştırabilir. Ancak Mac kullanıcıları aslında herhangi bir üçüncü taraf yazılımına ihtiyaç duymadan, Sistem Tercihleri içinde yer alan Paylaşım seçeneğini seçip sonrasında Uzaktan oturum açma‘yı etkinleştirebilir. Bu işlem, Mac’inizde yer alan bir FTPS sunucusunu etkinleştirir, böylece bilgisayarınıza göz atmak ve herhangi bir FTP istemcisi ile dosyalarınızı almak için güvenli bir yol sağlar.
Yine de dosyalarınızı görüntülemek için başka bir bilgisayarda yüklü bir FTP istemcisine ihtiyacınız olacaktır. Daha önce sunucu olarak ayarladığınız bilgisayarın IP adresini kullanmanız yeterlidir.
Ev ağınızın dışından dosyalara erişmek için yönlendiricinizde yer alan bağlantı noktası iletme seçeneğini ayarlamanız gerekecektir. Ve bir FTP sunucusunu çevrimiçi olarak erişilebilir hale getirmeyi planlıyorsanız, şifreleme kullanarak koruma altına almak iyi bir karar olacaktır.
FTP’nin Geleceği
FTP kullanımı ve verilen destek, özellikle SFTP gibi onun yerine geçen çok daha mantıklı seçenekler oluştukça gitgide düşmektedir. 2020, bu en eski çevrimiçi protokoller için elde kalan son günler gibi görünüyor. 2020’nin başlarında Chrome’un en son sürümü FTP varsayılan ayarı ilk kez kapalı bir şekilde piyasaya çıktı. Yine de bu varsayılan ayar bir komut satırı değişikliği ile etkinleştirilebilir, ancak Google artık bu protokol için destek vermeyeceğini belirtmiş oldu.
Aynı şey, 2020 baharında FTP’yi kodundan çıkaran ve sadece 2021’e kadar destek sunacak olan Firefox için de geçerlidir. Safari FTP bilgilerini görüntüleyebilir, ancak varsayılan olarak tüm dizinler için Finder’a yönlendirecektir.
Bu tarz değişiklikler, pratik uygulamalar geliştikçe FTP’nin artık geçmişte kalacağını gösteriyor.