HTTP/2, ağ kaynaklarının daha iyi kullanılmasını sağlayarak web’de devrim yarattı. Sürüm 2.0, World Wide Web’in omurgası olan HTTP protokolünün büyük bir revizyonudur. Getirdiği iyileştirmeler ve optimizasyonlar sayesinde internetin performansını ve verimliliğini artırır.
Bu makalede HTTP/2’yi derinlemesine inceleyip temellerini, gelişimini, özelliklerini ve faydalarını inceleyeceğiz.
İçerik Tablosu
Protokol nedir?
Ağ protokolü, verilerin bir bilgisayar ağı içerisinde nasıl biçimlendirileceğini, iletileceğini, alınacağını ve işleneceğini tanımlayan bir dizi kural ve sözleşmedir . Bir ağ içindeki farklı cihaz ve sistemlerin, temel donanım, yazılım veya mimarilerine bakılmaksızın birbirleriyle iletişim kurmasına olanak tanıyan bir çerçeve görevi görür.
Diğer protokollere örnek olarak FTP , SFTP , SSH , SMTP vb. verilebilir.
HTTP/2 nedir?
HTTP/2 protokolü, bilgileri sıkıştırarak ve aynı anda birden fazla isteği yürüterek interneti daha hızlı ve daha verimli hale getirir, bu da yükleme hızını azaltır .
Bu, web sitelerinin daha hızlı yüklendiği ve içeriğe daha hızlı erişebileceğiniz anlamına gelir.
Ek olarak, HTTP sürüm 2.0 ile sunucular, resimler veya dosyalar gibi ihtiyacınız olan kaynakları siz istemeden önce size gönderir . Tüm bu iyileştirmeler, daha hızlı web performansı ve kusursuz bir çevrimiçi deneyim için birlikte çalışır.
IETF ( IETF ) RFC-7540’a göre HTTP/2, ağ kaynaklarının daha verimli kullanılmasını sağlar ve ağ gecikme algısını azaltır.
HTTP’nin Gelişimi
Köprü Metni Aktarım Protokolü – Hypertext Transform Protocol (HTTP), 1991’de tanıtılan web üzerinde iletişim için bir ağ protokolüdür . HTTP’nin ilk sürümü, HTML belgelerini almak için basit bir protokoldü. Yanıt başlıklarını veya durum kodları desteğini içermiyordu.
Modern web sitelerinin ve internet kullanıcılarının artan ihtiyaçları doğrultusunda IETF HTTP çalışma grubu, HTTP/1.0’ın bir sonraki sürümünü yayınladı. Resimler ve video dosyaları gibi farklı içerik türleri için destek içeriyordu ve POST ve HEAD gibi ek yöntemler tanıttı.
1997 yılında piyasaya sürülen HTTP/1.1, HTTP’nin en yaygın kullanılan sürümü haline geldi. Kalıcı bağlantıların sunulması, parçalı aktarım kodlaması ve sanal barındırma desteği dahil olmak üzere önemli geliştirmeler getirdi. Ayrıca PUT, PATCH, OPTIONS ve DELETE gibi yeni yöntemleri de tanıttı. Ancak yine de performans ve gecikme açısından sınırlamaları vardı.
Diğer protokoller zamanla güncellenirken, HTTP/1.1 neredeyse 16 yıl boyunca web iletişimleri için standart olarak kaldı. Bu süre zarfında web ortamı gelişmeye devam etti ve HTTP/1.1 kullanımı hız ve güvenlik sorunları oluşturmaya başladı. Bu nedenle Google bu sorunları araştırdı ve deneysel bir alternatif olarak SPDY protokolünü oluşturdu.
HTTP/2 İhtiyacının Ortaya Çıkışı
Mobil cihazların yükselişi, zengin medya içeriğinin kullanımının artması ve daha hızlı ve daha verimli web deneyimlerine olan talep, yeni bir protokolün geliştirilmesini gerektirdi.
HTTP/1.1’in, eşzamanlı istemci isteklerini verimli bir şekilde işleyememesi gibi performansı engelleyen belirli sınırlamaları vardı.
HTTP/1.1 her isteği ve yanıtı sırayla işler ve bu da olası gecikmelere yol açar. Ayrıca, her istek sunucuya yeni bir TCP bağlantısı gerektirir ve bu da birden fazla TCP bağlantısının gereksiz ağ trafiğine neden olmasına neden olur. Ayrıca, her HTTP 1.1 isteğinde başlıklar veri yüküyle birlikte gönderilir ve bu da gereksiz veri aktarımlarına neden olur.
Bu sınırlamalar daha gelişmiş ve optimize edilmiş bir protokol ihtiyacını doğurdu. Mayıs 2015’te standartlaştırılan HTTP/2, SPDY’de sunulan birçok iyileştirmeyi içeren HTTP protokolünün önemli bir revizyonu olarak kabul edildi .
Tek bir TCP bağlantısı üzerinden birden fazla paralel isteğin çoğullanmasına izin veren ve toplamda daha az TCP bağlantısına neden olan ikili bir protokoldür. HTTP/2 ayrıca web iletişiminin performansını, güvenliğini ve verimliliğini artırmak için bir başlık alanı (header) sıkıştırma mekanizması, push teknolojisi ve diğer optimizasyonları da sunar.
HTTP/2’nin Temel Özellikleri
HTTP/2, HTTP/1.1’in sınırlamalarını gideren ve web iletişiminin performansını artıran çeşitli özellikler sunar.
Server Push
HTTP/2’nin dikkate değer özelliklerinden biri Server Push özelliğidir. Bununla birlikte sunucu, istemcinin gelecekteki isteklerini karşılamak için kaynakları proaktif olarak gönderebilir . Bu özellik, hem istemci hem de sunucu arasında gereken gidiş-dönüş sayısını azaltarak sayfa yükleme hızının artmasını sağlar.
Yukarıdaki infografikte gösterildiği gibi, tek bir istemci isteği üzerine sunucu 2 varlığı ( index.html ve style.css) gönderir . Web sitesi varlıklarının önleyici olarak itilmesi sayesinde HTTP/2, sayfa oluşturmayı kolaylaştırır ve hızlandırır.
Multiplexing
HTTP/2, tek bir TCP bağlantısı üzerinden birden fazla eşzamanlı istek ve yanıta izin vermek için multiplexing (çoğullama) kullanır. Her isteğin bir sonraki isteğin gönderilebilmesi için bir yanıt beklemesi gereken HTTP/1.1’in aksine, HTTP/2 paralelliği mümkün kılar. Böylece genel verimliliği artırır.
Multiplexing’de istekler ve yanıtlar çerçeve (frame) adı verilen daha küçük birimlere bölünür. Bu frame’ler daha sonra serpiştirilir ve engelleyici olmayan bir şekilde gönderilir. Bu, ağ tıkanıklığı nedeniyle bir isteğin gecikmesi durumunda diğer isteklerin işlenmeye devam edebileceği anlamına gelir.
Multiplexing aynı zamanda yavaş bir isteğin sonraki HTTP isteklerinin teslimini geciktirebileceği hat başı engelleme (head-of-line) sorununu da ortadan kaldırır . Sonuç olarak bu özellik gecikmenin azaltılmasına yardımcı olur ve müşteri memnuniyetinin artmasını sağlar.
Flow control (Akış kontrolü) ve Stream Prioritization (Akış Önceliklendirme)
HTTP/2, istemcinin farklı kaynaklara öncelik düzeyleri atamasına olanak tanıyan akış önceliklendirme kavramını sunar. Bu, akış kontrolüyle birlikte, kritik kaynakların ilk önce getirilmesini sağlar, web sayfalarının oluşturulmasını optimize eder ve daha iyi bir kullanıcı deneyimi sağlar.
Akış kontrolü, alıcının belirli veri akışlarına öncelik vererek veri iletim hızını düzenlemesini sağlar. Alıcının işleyebileceğinden daha fazla veriyle aşırı yüklenmesini önleyerek tıkanıklığı ve arabellek taşmasını önler. Akış kontrolü akış seviyesinde çalışır ve her akışın kendi akış kontrol penceresine sahip olmasına olanak tanır.
Akış kontrolü ile akış önceliklendirmesi arasındaki etkileşim, HTTP/2 protokolünün genel performansını optimize etmek için çok önemlidir. Akış kontrolü, verilerin alıcının işleyebileceği bir hızda iletilmesini sağlarken, akış önceliklendirmesi akışların işlenme sırasını belirleyerek kritik kaynakların daha verimli bir şekilde iletilmesine olanak tanır.
Header Compression (Başlık Sıkıştırma)
HTTP/2, HTTP üstbilgileriyle ilişkili ek yükü azaltmak için bir başlık sıkıştırma mekanizması kullanır . Bu sıkıştırma tekniği, başlıkların boyutunu azaltır, böylece daha düşük bant genişliği tüketimi ve istemci ile sunucu arasında daha hızlı iletişim sağlanır.
Mekanizma, başlıkları sıkıştırmak için HPACK (HTTP/2 Statik Tablo ve Huffman Kodlaması) algoritmasını kullanır. HPACK, herhangi bir kritik bilgiyi kaybetmeden başlıkların boyutunu en aza indirmek için Huffman kodlama, indeksleme ve dinamik tablo yönetimi gibi teknikleri kullanır.
Binary Protocol (İkili Protokol)
HTTP/1.1 iletişim için düz metin kullanırken, HTTP2 daha verimli ayrıştırmaya ve daha hızlı veri iletimine olanak tanıyan ikili bir protokol kullanır . İkili format, iletilmesi gereken veri miktarını azaltarak performansı artırır.
HTTP/2’de veriler, belirli bilgi türlerini taşıyan ikili paketler olan frame adı verilen daha küçük birimlere bölünür. Her frame’in, türünü ve uzunluğunu belirten bir frame başlığı da dahil olmak üzere belirli bir formatı vardır. Bu frame’ler daha sonra tek bir istemci-sunucu bağlantısı üzerinden gönderilerek eşzamanlı ve aralıklı iletişime olanak tanır.
HTTP/2’nin Performans Avantajları
HTTP2’nin benimsenmesi önemli performans avantajları sağlar. Server Push, çoğullama, akış önceliklendirme ve header sıkıştırma gibi özelliklerin birleştirilmesi, daha hızlı sayfa yükleme süreleri, daha az gecikme ve gelişmiş web performansı sağlar. HTTP/2 kullanan web siteleri ve uygulamalar genellikle daha iyi kullanıcı etkileşimi ve artan dönüşüm oranları sağlar.
Uyumluluk ve Benimseme
HTTP2, HTTP/1.1 ile geriye dönük olarak uyumlu olacak şekilde tasarlanmıştır ve mevcut web altyapısının en son protokole sorunsuz bir şekilde geçiş yapmasını sağlar. Çoğu modern tarayıcı ve sunucu HTTP/2’yi destekleyerek web sitesi sahiplerinin ve geliştiricilerin büyük uyumluluk sorunları olmadan avantajlarından yararlanmasına olanak tanır.
HTTP/2 Kullanmaya Nasıl Başlanır?
Bir web sitesinde HTTP/2’yi etkinleştirmek için sunucu tarafı yapılandırması gereklidir . Uygulamaya yönelik belirli adımlar, kullanılan web sunucusuna bağlıdır. Apache ve Nginx gibi popüler web sunucuları, HTTP/2 için yerleşik desteğe sahiptir.
HTTP/2, tüm İHS Telekom hosting paketlerinde ve sunucularında mevcuttur ve bundan yararlanmak için web siteniz bir SSL sertifikasına ihtiyacınız vardır.
Ayrıca HTTP2, TLS üzerinden HTTP/2 (TLS ile HTTP/2) adı verilen bir geri dönüş mekanizması içerir. Bu, HTTP/2’yi desteklemeyen istemcilerin, her iki protokolü de destekleyen sunucularla iletişim kurarken HTTP/1.1’e geri dönmesine olanak tanır.
Ayrıca, HTTP/2’nin benimsenmesi bazı ayarlamalar ve değerlendirmeler gerektirebilir. Örneğin, HTTP/2’nin şifreleme gereksinimi (TLS), sunucu yöneticilerinin SSL/TLS sertifikaları almasını ve yüklemesini gerektirebilir .
Son olarak HTTP/2 için CDN desteği de mevcuttur. İçerik Dağıtım Ağları (CDN’ler) ayrıca HTTP/2’yi benimsemiş ve içeriğin protokol üzerinden teslim edilmesini sağlamıştır. CDN’ler, önbelleğe alınmış ve dağıtılmış içeriğin en yeni protokoller kullanılarak sunulmasını sağlayarak HTTP/2’nin benimsenmesini hızlandırmada çok önemli bir rol oynar.
HTTP2’nin Sınırlamaları
HTTP/2 çok sayıda avantaj sunsa da sınırlamalarının farkında olmak önemlidir.
- Sınırlı tarayıcı desteği. Bazı eski sistemler ve daha eski tarayıcılar HTTP/2’yi tam olarak desteklemeyebilir ve bu da uyumluluk sorunlarına neden olabilir.
- Karmaşıklığı Yükseltme Yükseltme işlemi, sunucu yapılandırma değişikliklerini, yeni özelliklerin uygulanmasını ve geriye dönük uyumlulukla ilgili hususların dikkate alınmasını gerektirebilir.
- Gecikme ve Yavaş Başlangıç. Protokol, yavaş ağ bağlantılarında ve yüksek gecikmeli ortamlarda zorluklarla karşılaşabilir. İlk bağlantı kurulumu ( yavaş başlangıç aşaması olarak da bilinir), yeni bağlantılar kurulurken gecikmeye neden olabilir.
- Head-of-line Blocking. HTTP/2’de tek bir bağlantı üzerinden aynı anda birden fazla istek ve yanıt gönderilebilir. Ancak, sunucunun yavaş yanıtı nedeniyle bir istek gecikirse veya engellenirse, bu durum head-of-line blocking’e yol açabilir.
- Daha Yüksek Sunucu Kaynağı Kullanımı : HTTP/2, çoklanmış akışları işleme ve eşzamanlı istekleri yönetme konusundaki artan karmaşıklık nedeniyle, HTTP/1.1’e kıyasla daha fazla sunucu kaynağı gerektirir. Belirli senaryolarda bu, özellikle çok sayıda eş zamanlı istek sunulurken sunucu kaynak kullanımının daha yüksek olmasına neden olabilir.
Ayrıca, belirli ağ yapılandırmaları ve proxy’ler HTTP/2 trafiğini doğru şekilde işlemeyebilir ve bu da performansın düşmesine neden olabilir .
Bu sınırlamalara rağmen çoğu durumda HTTP2’nin yararları bu dezavantajlardan daha ağır basmaktadır. Web sitesi sahiplerinin ve geliştiricilerinin, web siteleri için HTTP/2’yi benimserken bu sınırlamaları dikkate almaları ve uygun uygulama ve testlerden emin olmaları önemlidir.
HTTP/2 ve HTTP/1.1 karşılaştırması
HTTP/2, önceki sürüm olan HTTP/1.1’e göre önemli bir gelişmedir . HTTP/1.1’in performans darboğazlarını giderir ve web iletişimi için daha verimli ve optimize edilmiş bir protokol sağlar.
Server push, multiplexing, akış önceliklendirme, header sıkıştırma ve ikili protokol gibi özelliklerin sunulması, HTTP/2’yi modern web geliştiricileri için tercih edilen seçenek haline getiriyor.
Çözüm
HTTP/2’nin gelişmiş özellikleri performansı artırır, gecikmeyi azaltır ve kullanıcı deneyimini iyileştirir. Protokolün mevcut altyapıyla uyumluluğu ve yaygın desteği, onu web uygulamalarını optimize etmek isteyen web sitesi sahipleri ve geliştiriciler için ideal bir seçim haline getiriyor.
SSS
HTTP2 tüm web tarayıcıları tarafından destekleniyor mu?
Çoğu modern web tarayıcısı HTTP/2’yi destekler. Ancak bazı eski tarayıcılar bunu tam olarak desteklemeyebilir. Protokolü uygulamadan önce hedef kitlenin tarayıcılarının uyumluluğunu kontrol etmek önemlidir.
Mevcut web sitemde HTTP/2’yi etkinleştirebilir miyim?
Evet, HTTP2 mevcut bir web sitesinde etkinleştirilebilir. Sunucu tarafı yapılandırması ve desteği gereklidir. Özel talimatlar için web sunucunuzun veya barındırma sağlayıcınızın belgelerine bakın.
HTTP/2, SSL/TLS şifrelemesi gerektiriyor mu?
HTTP sürüm 2.0 kesinlikle SSL/TLS şifrelemesini gerektirmese de çoğu tarayıcı bunu yalnızca şifrelenmiş bağlantılar ( HTTPS ) üzerinden destekler. Güvenlik ve uyumluluk nedeniyle SSL/TLS şifrelemesinin kullanılması önemle tavsiye edilir.
HTTP2 web sitesi performansını nasıl artırır?
HTTP/2, server-side push, multiplexing, akış önceliklendirme, header sıkıştırma ve ikili protokol gibi özellikler aracılığıyla web sitesi performansını artırır. Bu özellikler gecikmeyi azaltır, paralelliği artırır ve kaynak dağıtımını optimize eder.
HTTP/2 mobil cihazlar için faydalı mıdır?
Evet, HTTP 2.0 sürümü mobil cihazlar için faydalıdır. Gidiş dönüşlerin azaltılması ve kaynak dağıtımının iyileştirilmesi gibi performans iyileştirmeleri, mobil cihazlarda daha hızlı sayfa yükleme sürelerini ve daha sorunsuz bir tarama deneyimini destekler.